In today’s world of global migration, classrooms are becoming more linguistically and culturally diverse than ever before. One of the biggest challenges schools face is how to give immigrant and refugee students real access to both language and academic learning. CLIL (Content and Language Integrated Learning) offers a promising way forward. It’s not just a method for teaching language; it’s a powerful tool for integration, inclusion, and empowerment.
Unlike traditional second-language classes that keep language separate from meaningful content, CLIL combines the two. Students learn real subjects—like science, art, or math—through the target language. For immigrant and refugee students, this means they don’t have to wait until their language is “good enough” to join in. They can participate and learn from day one. Language becomes a bridge to knowledge, friendships, and a new sense of identity.
A well-designed CLIL classroom creates a safe space where students can use the new language for real-life tasks. Working in groups, doing projects, and communicating with peers helps them develop both academic language and social confidence. For refugee children who may have missed years of school or faced trauma, this approach can make the return to school smoother and more dignified. They learn alongside their classmates, not in separate or remedial programs.
CLIL can also build intercultural understanding. Many CLIL lessons naturally include cultural topics, especially in geography, literature, or social studies. Teachers can plan lessons that respect students’ backgrounds while introducing them to the values and customs of their new home. This two-way exchange helps students feel visible and respected.
Scaffolding is key, especially for learners with limited language skills. Teachers can use visuals, bilingual glossaries, simple texts, and clear instructions to make lessons easier to follow. They can pre-teach important words, show examples of how to build sentences, or give students charts and organizers. This way, students can focus on ideas, not just new words.
Parents also play an important role. When families see their children learning real subjects in a new language, they’re more likely to get involved and feel part of the school community. Schools can support this by offering bilingual resources and inviting parents to join activities that celebrate all cultures.
Of course, CLIL isn’t a magic solution. Teachers need special training to handle diverse classes, address trauma, and balance different levels of ability. Schools must make sure students don’t feel overwhelmed. Good CLIL programs often include extra support, like language assistants or translation tools, to help students succeed.
Many countries have developed strong CLIL programs for newcomers. In Sweden, “welcome classes” use CLIL to teach core subjects while building Swedish language skills. In Germany, some integration courses for adolescent refugees use bilingual CLIL modules. In Canada, content-based ESL programs blend English with math and science, using projects and teamwork to keep students motivated.
In all these cases, CLIL works not just as a teaching method but as a statement of inclusion. It tells students: “You belong here. Your learning starts now, not someday.” By blending content and language in supportive classrooms, CLIL gives newcomers a fair chance to learn, share what they know, and build a future from the first day they walk through the school doors.
Dr. Humeyra Türedi
References
- Cummins, J. (2000). Language, Power and Pedagogy: Bilingual Children in the Crossfire. Multilingual Matters.
- Mehisto, P., Marsh, D., & Frigols, M. J. (2008). Uncovering CLIL. Macmillan Education.
- García, O., & Wei, L. (2014). Translanguaging: Language, Bilingualism and Education. Palgrave Macmillan.
- Pastoor, L. D. W. (2016). Refugee Education: Integration and Identity. Sense Publishers.
- Hélot, C., & Ó Laoire, M. (2011). Language Policy for the Multilingual Classroom. Multilingual Matters.
You can read the Turkish version of the article below.
Göçmen ve Mülteci Öğrenciler İçin CLIL: Uyum İçin Bir Köprü
Günümüzün küresel göç çağında, sınıflar her zamankinden daha fazla dilsel ve kültürel çeşitlilik barındırıyor. Okulların karşılaştığı en büyük zorluklardan biri de göçmen ve mülteci öğrencilere hem dile hem de akademik öğrenime gerçek anlamda erişim sağlamanın yollarını bulmaktır. CLIL (İçerik ve Dil Entegreli Öğrenme), bu konuda umut verici bir çözüm sunar. Bu yalnızca bir dil öğretim yöntemi değil; aynı zamanda uyum, kapsayıcılık ve güçlenme için güçlü bir araç haline gelir.
Anlamlı içerikten bağımsız şekilde ilerleyen geleneksel ikinci dil derslerinden farklı olarak CLIL, dili ve içeriği bir arada sunar. Öğrenciler fen, sanat ya da matematik gibi gerçek dersleri hedef dil aracılığıyla öğrenir. Göçmen ve mülteci öğrenciler için bu, dil “yeterince iyi” olana kadar beklemeleri gerekmediği anlamına gelir. Daha ilk günden itibaren sürece katılabilir ve öğrenmeye başlayabilirler. Dil, bilgiye, arkadaşlıklara ve yeni bir kimlik duygusuna giden bir köprü haline gelir.
İyi tasarlanmış bir CLIL sınıfı, öğrencilerin yeni dili gerçek hayat görevleri için kullanabilecekleri güvenli bir alan yaratır. Grup çalışmaları, projeler ve akranlarla iletişim kurmak, onların hem akademik dili hem de sosyal güveni geliştirmesine yardımcı olur. Uzun süre okuldan uzak kalmış ya da travma yaşamış mülteci çocuklar için bu yaklaşım, okula dönüş sürecini daha yumuşak ve onurlu kılabilir. Bu çocuklar sınıf arkadaşlarıyla birlikte öğrenir; ayrı ya da telafi edici programlara tabi tutulmazlar.
CLIL aynı zamanda kültürlerarası anlayış da inşa edebilir. Pek çok CLIL dersi, özellikle coğrafya, edebiyat ya da sosyal bilgiler alanlarında doğal olarak kültürel konuları içerir. Öğretmenler, öğrencilerin geçmişlerine saygı gösterirken onları yeni ülkelerinin değer ve gelenekleriyle tanıştıracak dersler planlayabilir. Bu çift yönlü etkileşim, öğrencilerin kendilerini görünür ve saygıdeğer hissetmesini sağlar.
Dil becerileri sınırlı olan öğrenciler için destekleyici yapıların (scaffolding) kullanımı kritik önemdedir. Öğretmenler görseller, iki dilli sözlükler, sadeleştirilmiş metinler ve açık talimatlar kullanarak dersleri daha anlaşılır hale getirebilir. Önemli kelimeleri önceden öğretebilir, cümle kurma örnekleri sunabilir ya da öğrencilerin kullanması için şemalar ve grafik düzenleyiciler verebilir. Böylece öğrenciler yalnızca yeni kelimelere değil, fikirlerin kendisine odaklanabilir.
Aileler de bu süreçte önemli bir rol oynar. Aileler çocuklarının yeni bir dilde gerçek dersler öğrendiğini gördüklerinde, sürece daha fazla dahil olurlar ve okul topluluğunun bir parçası gibi hissederler. Okullar bu katılımı iki dilli kaynaklar sunarak ve tüm kültürlerin kutlandığı etkinliklere aileleri davet ederek destekleyebilir.
Elbette CLIL sihirli bir çözüm değildir. Öğretmenlerin farklı yeterlilik düzeylerine sahip ve travma yaşamış öğrencilerle çalışabilmek için özel eğitim almaları gerekir. Okullar, öğrencilerin kendilerini bunalmış hissetmemesini sağlamalıdır. Başarılı CLIL programları genellikle öğrencilere destek olacak ek kaynaklar — örneğin dil asistanları ya da çeviri araçları — sunar.
Pek çok ülke, yeni gelen öğrenciler için güçlü CLIL programları geliştirmiştir. İsveç’te “hoş geldiniz sınıfları” CLIL kullanarak temel dersleri İsveççe dil becerileriyle birlikte öğretir. Almanya’da ergen mülteciler için bazı uyum kurslarında iki dilli CLIL modülleri kullanılır. Kanada’da ise içerik temelli ESL programları, İngilizce’yi matematik ve fen dersleriyle birleştirir ve projeler ile takım çalışması yoluyla öğrencilerin motivasyonunu yüksek tutar.
Tüm bu örneklerde CLIL sadece bir öğretim yöntemi değil, aynı zamanda bir kapsayıcılık bildirisi olarak işler. Öğrencilere şu mesajı verir: “Sen buraya aitsin. Öğrenmeye şimdi başlıyorsun — bir gün değil, bugün.” CLIL, içerik ve dili destekleyici sınıf ortamlarında bir araya getirerek, yeni gelen öğrencilere hem öğrenme hem de geleceğe adım atma konusunda adil bir fırsat sunar.
Kaynakça
Cummins, J. (2000). Language, Power and Pedagogy: Bilingual Children in the Crossfire. Multilingual Matters.
Mehisto, P., Marsh, D., & Frigols, M. J. (2008). Uncovering CLIL. Macmillan Education.
García, O., & Wei, L. (2014). Translanguaging: Language, Bilingualism and Education. Palgrave Macmillan.
Pastoor, L. D. W. (2016). Refugee Education: Integration and Identity. Sense Publishers.
Hélot, C., & Ó Laoire, M. (2011). Language Policy for the Multilingual Classroom. Multilingual Matters.