Makaleler ve Araştırma Yazıları
Madame Defarge, aramızda yaşamış bir insan değil, bir roman karakteridir. Charles Dickens’ın İki Şehrin Hikayesi (1856) adlı ünlü romanından tanırız onu. Romanın belki de en ilgi çekici kişisidir. Hayali bir karakter olsa da yüz yetmiş yıl sonra bile adından söz ettirir. Üzerine yazılar yazılır. En önemli özelliği her yerde her zaman örgü örmesidir, giyotin sehpasının yanında bile…
Victor Hugo’nun ünlü eseri Sefiller’deki baş kahraman Jean Valjean’ın bir kürek mahkumu olduğunu herkes bilir. Dönemin adaletsizliklerinden nasibini alarak, sadece ekmek çaldığı için bir kürek mahkumu olmuştur. Zaten Hugo da o dönemde yapılan beş hırsızlıktan dördünün nedeninin açlık olduğunu yazmaktadır. Jan Valjean, cezaevine “ağlayarak ve titreyerek” girmiş ve “duygularını kaybetmiş bir adam olarak” çıkmıştır. Hugo şöyle der: “Oraya umudunu kaybetmiş bir halde girmiş ve oradan karamsar bir ruh haliyle ayrılmıştı” (s.103)
Adrian Forty nin “Objects of Desire” adlı 1986 yılında yayımlanan kitabı, “ev işi” kavramındaki anlam dönüşümüne ışık tutuyor. Kavramın; hizmetçiler, sınıfsal mücadele, teknolojik gelişmeler, reklamlar gibi olgularla yakın ilişkisine değiniyor.
Beylikler Dönemi mimarisi, Türk mimari gelişiminin tespit edilmesi bakımından oldukça önemli… Ancak Beylikler döneminden günümüze az sayıda eser kaldığını belirtmek gerekir. Bu eserlerden bazılarını, Ankara Etnografya Müzesi’nde görebilirsiniz.
Zlatyu Boyadzhiev (1903-1976), Bulgaristan’ın en önemli ressamlarından… Bugün Plovdiv olarak bilinen Filibe şehri ile ilgili resimleri meşhurdur.
Ahmet Yaşar Ocak Hoca’nın 1989 yılında yayınladığı Türk Folklorunda Kesik Baş adlı kitabında, bugün gezdiğimiz tarihi mekanları anlamamızı sağlayacak bir çok ipucu sunulur. Örneğin, “Bu türbe neden buraya yapılmış?” “Burada neden kuyu var?” gibi soruların cevaplarının ardında bir efsane yatıyor olabilir. Bu minvalde, Ahmet Yaşar Ocak Hoca’nın bahsi geçen kitabından birkaç sayfayı hiç bölmeden yayınlamak istiyorum. İyi okumalar.
Jean-Martin Charcot adlı Fransız doktorun, histeri krizindeki kadınları sergilemesinden bahsedelim bu yazıda… Yukarıda Andre Brouillet tarafından yapılmış bir resim görüyorsunuz. Resimde, Paris’teki Pitié-Salpêtrière Hastanesi’nde klinik bir konferansta histeri nöbeti geçiren bir kadını sergileyen Fransız nörolog Jean-Martin Charcot (1825-1893) tasvir ediliyor.
Paris Morgu’nun 19. yüzyılda Paris’in en popüler turistik yerlerinden biri olduğunu biliyor muydunuz?
Doğu ve Batı’nın sanatsal anlayışındaki farklılıklardan yararlanmak yerine, bugün Batı sanatının daha üstün olduğu düşüncesinin hakimiyeti söz konusu… Tabi bu duruma, Batı’nın maddi üstünlüğünün, Oryantalist tavırlarının, sömürgeci geçmişinin etkisi büyük… Doğu’nun Batı’ya olan hayranlığı da eklendiğinde, Batı sanatının daha üstün görülmesine ve sanat okullarında ağırlıklı olarak Batı sanatının anlatılmasına şaşmamak gerekir. Oysaki sanatsal anlayışların çeşitliliğine odaklanmak ve her birinden istifade etmenin yollarına aramak gerekir.
17. ve 18. yüzyıllarda Avrupalı zengin ailelerdeki genç erkeklerin, Avrupa ülkelerinde bir “kültürel keşif yolculuğu”na çıkması adet olmuştur. Bu adet, klasik fikirlerin, sanatın, Avrupalılık fikrinin ve Avrupalı ortak kültürün oluşturulmasına büyük katkıda bulunmuştur. Bir çeşit “kültür turizmi” olarak da görülebilecek bu geziler, Avrupa’nın pek çok yerinde aynı bestelerin, sanat eserlerinin, kitapların, mimarinin ve fikirlerin yayılarak, ortak bir Avrupalı anlayışının filizlenmesine zemin hazırlamıştır.