Daniel Defoe’nun 1665 yılında Londra’da yaşanan veba salgınını anlatan kitabına göz atmaya devam ediyoruz. Defoe’nun anlattığına göre Temmuz 1665’te salgın ile ilgili Belediye Başkanı ve Meclis Üyeleri tarafından hazırlanan ve yayınlanan bazı emirler vardır. Bu emirlere göre;
Her bölgeye müfettiş atanacaktır.
Müfettişliğe uygun bulunup atanan kişi görevi kabul etmezse kabul edene kadar hapiste kalacaktır. Müfettişler, bölgedeki evleri belli aralıklarla ziyaret edecekler, kimin hasta olduğunu ve hastalığının ne olduğunu yetkili makamlara rapor edeceklerdir. Vebaya yakalanmış birini saptadıklarında evin kapanlması için emniyet görevlilerine emir verme yetkisine sahip olacaklardır. Ayrıca doğru bilgiler vereceklerine dair meclis üyesi tarafından yemin ettirileceklerdir.
- Vebalı her eve bir bekçi atanacaktır.
Vebanın bulaştığı her eve bir gündüz, bir de gece bekçisi atanacak, bu bekçiler eve girilip çıkılmasına engel olacak, aksi takdirde ağır cezalara çarptırılacaklardır.
- Arayıcılar ve hasta bakıcılar atanacaktır.
Her bölgede dürüstlüğüyle bilinen ve olabildiğince işinin ehli olan kadınlar arayıcı olarak atanacaktır. Bu kadınlar vücutlarını kontrol ettikleri hastaların vebadan veya başka bir hastalıktan ölüp ölmediğini saptayıp ellerinden geldiği kadar doğru bir rapor vereceklerdir. Hekimler denetimleri altında birçok bölgeye atanan veya atanacak olan arayıcıları çağırıp bu göreve uygun olup olmadıklarını kontrol edecek ve görevlerini ihmal ettiklerinde gerekirse cezalandırabileceklerdir. Arayıcılar salgın süresince kamu görevi yapamayacak, dükkan veya tezgah açamayacak, çamaşırcılık ve benzeri işlerde çalışmayacaklardır.
Hasta bakıcılar ise vebadan ölen birinin evini yirmi sekiz gün geçmeden terk ederse, gittiği ev yirmi sekiz gün dolana kadar kapalı kalacaktır.
- Vebanın bulaştığı evler ve kişilerle ilgili emirler.
İki saat içinde hastalık bildirilmek zorundadır. Hastalar, tecrit edilecek ve ev bir aylığına kapatılacaktır.
Vebalı hastaların yatağı, kıyafetleri ve odanın perdeleri ateşle veya tütsülerle evden çıkarılmadan arındırılmalıdır.
Vebaya yakalanmış kişiyi ziyaret etmek veya bilerek o eve girmek yasaktır. Hiç kimse hastalık olan evden dışarıya çıkarılmayacaktır.
Ölülerin gömülmesi uygun saatlerde, yani güneş doğmadan veya gün batımından sonra özel izinle yapılacak, yanlarında kilise yetkilileri veya polis dışında kimse olmayacaktır.
Hastalık bulaşmış evlerden giysi veya yatak gibi herhangi bir eşya çıkarılması, ölü yatağının çevresinde ağlayanların veya cesedi taşıyanların herhangi bir eşyayı satması veya rehine koyması da, eski yatak takımı veya giysileri sancıların tezgaha koymaları, bu eşyaları sokağa, yola veya geçide bakan vitrinlerinde satmak üzere sergilemeleri de kesinlikle yasaktır ve cezası hapistir.
Hastalık bulaşmış her ev işaretlenecek ve gözlem altında tutulacaktır
Arayıcılar, cerrahlar, hasta bakıcılar ve mezarcılar ellerinde açıkça görünen üç ayak uzunluğunda kırmızı bir çubuk veya değnek olmadan sokaklardan geçmeyeceklerdir. Kendi evleriyle yollandıkları veya çağrıldıkları evlerden başka evlere girmeleri, özellikle yakın zamanda hasta ziyaretine gitmişlerse, insanlarla arkadaşlık etmeleri yasaktır.
Arabacılar, hasta kişileri veba evine veya başka bir yere taşıdıktan sonra arabalarını iyice havalandırmalıdır. Araba beş veya altı gün kullanım dışı tutmalıdır.
Halka açık yerlerdeki her tür kutlama, birahanelerde, tavernalarda verilen yemekler ve umumi eğlenceler ikinci bir emre ve izne kadar yasaklanmıştır.
Kitabı incelemeye devam edeceğiz…
Dr.Hümeyra Türedi
Yararlanılan Kaynak:
Defoe, Daniel (2016). Veba Yılı Günlüğü, İstanbul: İş Bankası Yayınları.